کلات نادری از جاذبه های خراسان رضوی

مشهد مرکز استان خراسان رضوی و یکی از توریستی ترین شهرهای ایران است. در شمال استان خراسان رضوی، شهری وجود دارد که نام آن کلات است. کلات در میان ارتفاعات کوه های هزار مسجد قرار گرفته است که تا خود شهر مشهد 145 کیلومتر فاصله دارد و جاده مواصلاتی آن کاملا کوهستانی است. در بین کوه ها واقع شدن کلات باعث شد تا نادر شاه به دلیل اینکه دسترسی به آنجا سخت بود، آنرا برای ساخت یک کاخ انتخاب کند. در ادامه شما را بیشتر با کلات نادری از جاذبه های مشهد آشنا می کنیم.

کلات نادری مشهد

کلات به معنی قلعه و برج و بارو است. قبل از اسلام تقریبا تمامی شهرها را به شکل کلات می ‌ساختند که در آن‌ ها نظام طبقاتی رعایت می ‌شده ‌است. فردوسی شاعر حماسه سرای کشورمان شعر زیر را در مدح کلات نادر سروده است:

 همان به که سوی کلات و چرم برانیم و خانه کنیم از میم

 چپ و راست آباد و آب روان بیابان چه جوییم و رنج روان

هنگامی که نادرشاه افشار در خراسان به حکومت رسید، ایران با آسیب جدی ضعف حکومت مرکزی روبه‌رو بود، اما نادر نه ‌تنها این اتحاد را برای ایرانیان به ارمغان آورد بلکه مهاجمان ایران را نیز به عقب راند و کشورگشایی ‌اش را تا هندوستان ادامه داد. نادر شاه پس از پیروزی مقتدرانه اش در هند به کلات نادری آمد و دستور احداث کاخ خورشید را صادر کرد. ساخت آن تا پایان عمر نادرشاه به اتمام نرسیده بود، اما او به همراه خانواده اش در آن سکونت داشتند. کاخ خورشید در سه طبقه ساخته شده و دارای دوازده اتاق می باشد. از اسرای هندی برای ساخت این بنای باشکوه استفاده شد.

برای تزیین اتاق های آن از نقاشی و گچبری استفاده شده است و هنوز می توان تصاویر شاهزادگان را بر روی آن ها دید. ساختمان اصلی بنا هشت ضلع دارد و برج های استوانه دو طبقه ای که در میان آن قرار گرفته است محل زندگی نادرشاه به همراه خانواده اش بوده است. یکی از ویژگی های اصلی بنا نمای خارجی آن است که سبک سیاق آن شباهت بسیاری به معماری هندی و مغولی دارد. متاسفانه  با گذشت زمان آسیب های زیادی به آن وارد شده و طبقه سوم آن کاملا مخروبه شده است. کاخ خورشید در سال ۱۳۱۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

علاوه بر اقامت پادشاه از این کاخ به عنوان خزانه ای برای جواهرات و غنایم نیز استفاده می شده است. موزه خراسان که در شهر مشهد ساخته شده است با الهام گرفتن از این کاخ احداث شده است. در تراس پشتی کاخ موزه مردم شناسی احداث شده که برای بازدید از آن نیاز به تهیه مجدد بلیط نیست. قومیت‌ ها و زندگی عشایری خراسان در این موزه به نمایش گذاشته شده است. یک فروشگاه صنایع دستی هم درست روبروی بنا وجود دارد.

ممکن است رفتن به کلات نادری مشهد برای مسافران عزیز مشهد قدری دشوار باشد اما با شناخت این اثر باستانی در مشهد ترغیب می شوید تا به این محل که بسیار به مشهد نزدیک است نیز بروید. حتی اگر هتل نزدیک حرم رزرو کرده باشید و فاصله زیادی تا کلات نادری مشهد داشته باشید.

تاریخ انتشار : 1397/09/08